Im właściwie jest zecer? O tym dowiesz się z niniejszego artykułu, jednak już we wstępie zdradzimy, że kiedyś zakład zecerski można było znaleźć w każdym dużym polskim mieście – gdzie dziś pracują zecerzy? Dlaczego zecerstwo określa się jako jeden z wymarłych zawodów? Postanowiliśmy opowiedzieć Wam o tych fachowcach, zanim świat zupełnie już zapomni o zecerstwie.
Zecer – czym zajmuje się ten rzemieślnik?
Czym właściwie zajmuje się zecer? Nazwa tego zawodu pochodzi od niemieckiego słowa setzen – słowo to po przełożeniu na polski oznacza składać, stawiać, posadzić, usadowić. I tym dokładnie zajmuje się zecer – składaniem tekstu. Niegdyś, jeszcze przed nastaniem ery druku cyfrowego, artykuły składano z pojedynczych liter zwanych czcionkami. Później przy składaniu stosowano również frazy – czyli słowa występujące pojedynczo lub w układach. Kształty liter bądź całe wyrazy były wyżłobione na drewnianych lub metalowych klockach. Z czasem zaczęto również stosować tak zwane szpalty – gumowe paski z wyżłobionymi znakami i literami. Ciekawostką jest fakt, że szpalty do dziś są stosowane w przemyśle drukarskim, jednak obecnie mają one zupełnie inne przeznaczenie – układa się je pod ostrze plotera lub innej maszyny tnącej.
Dlaczego składa się tekst?
Celem składania tekstu jest to, aby był on czytelny dla odbiorcy. Wyobraź sobie gazetę, w której artykuł ma postać bloku tekstu rozciągniętego na całą stronę – z pewnością nie byłby on przyjemny w odbiorze. Zarówno gazetę jak i książkę czy jakiekolwiek inne materiały pisane czyta się o wiele przyjemniej, jeżeli tekst jest podzielony na akapity i odpowiednio sformatowany. To właśnie w dużej mierze dzięki zecerom czytanie gazet i książek stało się tak popularne. Warto podkreślić, że układanie całych artykułów z klocków z literami było czynnością czasochłonną i wymagającą dużego skupienia. Nie bez powodu jeszcze na początku XX wieku, na drzwiach wielu zakładów zecerskich mogliśmy znaleźć zawieszki na klamkę z dopiskiem: „Proszę nie wchodzić. Zecer pracuje!”.
Schyłek zecerstwa w XXI wieku
Dlaczego zecerstwo zaczęło zanikać? Ponieważ techniki manualnego układania tekstu zostały wyparte przez tak zwane cyfrowe przygotowanie materiałów do druku (tzw. DTP). Dzięki DTP artykuły możemy formatować szybciej, sprawniej i po prostu wygodniej – z perspektywy komputera. Dziś za przygotowanie materiałów do druku odpowiada zazwyczaj grafik. Niestety – ze względu na rozwój technologii drukarskich zawód zecerski zanika i w przyszłości zaniknie bezpowrotnie. Jeżeli jednak znacie jakiegokolwiek byłego zecera, to koniecznie dajcie mu znać, że szanujecie jego zawód. Wyrazem tego szacunku może być dobre słowo i drobny upominek. Jaki? Opakowanie na sztućce z serwetką podpisaną „komplet zecera” – oczywiście estetyczną czcionką i to najlepiej naniesioną ręcznie z pewnością uraduje tego rzemieślnika.